50 năm Việt Nam dự Olympic Toán quốc tế: Tự hào thành tích, tin tưởng bứt phá

Sáng 10/8, tại Hà Nội, Viện nghiên cứu cao cấp về Toán phối hợp Viện Toán học Việt Nam tổ chức Hội thảo về Đánh giá công tác bồi dưỡng và kết quả thi học sinh Toán quốc gia, quốc tế giai đoạn 2015-2024 nhân dịp kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự Kỳ thi Olympic Toán quốc tế (IMO).

Toàn cảnh Hội thảo

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Hoàng Minh Sơn dự hội thảo. Cùng dự có nhiều nhà Toán học xuất sắc, thành viên từng tham gia đội tuyển Olympic Toán học quốc tế các thời kỳ. Đại diện Cục Quản lý chất lượng (QLCL) có GS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn phát biểu tại hội thảo

Trong 50 năm qua, các đội tuyển IMO Việt Nam có thành tích tương đối ổn định, được bạn bè các nước đánh giá cao không chỉ về số lượng huy chương mà còn về các thành tích nổi trội đặc biệt. Như điểm tuyệt đối 40/40 của cựu học sinh Lê Bá Khánh Trình năm 1979; hai năm liền đoạt huy chương Vàng quốc tế của cựu học sinh Ngô Bảo Châu năm 1988 và 1989, của cựu học sinh Vũ Ngọc Minh năm 2001 và 2002…
Năm 2007 ghi nhận một sự kiện đáng chú ý trong giới toán học, đó là Việt Nam đã tổ chức thành công IMO lần thứ 48 với sự tham gia của 93 nước và vùng lãnh thổ. Việc tổ chức đã gây ấn tượng rất tốt đẹp với cộng đồng quốc tế, khẳng định trình giới toán học Việt Nam đủ sức để thực hiện những công việc có tính chuyên môn cao hàng đầu.

 GS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn bày tỏ tự hào về thành tích Việt Nam đạt được trong 50 năm tham dự IMO, cũng như phong trào học tập Toán ở trong nước; tự hào về thành công của các nhà toán học, các nhà khoa học có sử dụng toán của đất nước…
Việc tổ chức thành công các kỳ thi trong nước và quốc tế ở phổ thông, đại học tạo động lực cho học sinh, sinh viên, thầy cô học tập, giảng dạy; khẳng định vị thế của nhà trường, địa phương, của Việt Nam đối với môn Toán; thúc đẩy học toán từ phổ thông và sử dụng toán học trong các lĩnh vực khác nhau và trong cuộc sống.
Thứ trưởng khẳng định: Bộ GDĐT luôn đề cao vai trò môn Toán, từ phổ thông đến đào tạo đại học, sau đại học, trong nghiên cứu. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, toán học càng trở nên quan trọng.

GS Ngô Bảo Châu phát biểu tại hội thảo

Để duy trì, nâng cao thành tích của đội tuyển Toán Việt Nam, thúc đẩy dạy học Toán, tăng hứng thú và học Toán hiệu quả, theo Thứ trưởng, phải bắt đầu từ phổ thông, làm tốt hơn việc dạy và học Toán ở phổ thông, nghiên cứu tốt hơn ở đại học. Làm sao để toán học không những chiếm nhiều hơn trong chương trình đào tạo mà dạy - học Toán phải tạo hứng thú, hiệu quả hơn cho người học.
Sau 50 năm nhìn lại, GS Ngô Bảo Châu khẳng định, kỳ thi toán quốc tế IMO vẫn là một sân chơi của môn thể thao trí tuệ là toán học, và phần nào là một thước đo để đánh giá năng lực phát triển giáo dục toán học của một quốc gia.
Tất nhiên, cũng như cuộc sống có những nốt thăng trầm, nhưng trong mỗi thời kỳ chúng ta đều có những cá nhân rất xuất sắc. Những cựu học sinh IMO đã và đang là những nhà khoa học chuyên nghiệp, có uy tín quốc tế, tích cực đóng góp vào sự phát triển của toán học Việt Nam. Bày tỏ vui mừng về những thành quả đã đạt được, đặc biệt là sự đoàn kết, gắn bó giữa cộng đồng toán học Việt Nam trong và ngoài nước, về sự quan tâm của Chính phủ và toán học vẫn là một trong những môn học được yêu thích của các bạn trẻ Việt Nam, nhưng bên cạnh đó, GS Ngô Bảo Châu cũng cho rằng, vẫn còn những câu hỏi, làm sao để phong trào học Toán được bền vững, sâu rộng hơn. Làm sao để môn Toán và các môn học cơ bản khác trở thành lựa chọn một cách tự nguyện của người trẻ…
Đại diện Cục QLCL – đơn vị được Bộ trưởng giao nhiệm vụ chủ trì tuyển chọn và thành lập đội tuyển dự thi Olympic Toán quốc tế - GS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục QLCL cho biết: Kể từ lần đầu tiên tham dự (năm 1974) đến nay, nhiệm vụ thành lập các đội tuyển học sinh Việt Nam tham dự Olympic Toán học quốc tế (IMO) được Chính phủ giao cho Bộ Giáo dục (giai đoạn 1974 - 1990), và Bộ GD&ĐT (giai đoạn 1990 đến nay), chủ trì tổ chức thực hiện.
Cho đến nay, riêng đội tuyển Việt Nam có 289 lượt học sinh tham dự IMO và đã đạt được 69 huy chương Vàng, 118 huy chương Bạc, 84 huy chương Đồng, 3 bằng khen.

Các đại biểu toạ đàm tại hội thảo

Có thể nói, trong 50 năm qua, các đội tuyển IMO Việt Nam có thành tích tương đối ổn định, được bạn bè các nước đánh giá cao không chỉ về số lượng huy chương mà còn về các thành tích nổi trội đặc biệt. Chẳng hạn như điểm tuyệt đối 40/40 của cựu học sinh Lê Bá Khánh Trình năm 1979; hai năm liền đoạt huy chương Vàng quốc tế của cựu học sinh Ngô Bảo Châu năm 1988 và 1989, của cựu học sinh Vũ Ngọc Minh năm 2001 và 2002.
Năm 2007 ghi nhận một sự kiện đáng chú ý trong giới toán học, đó là Việt Nam đã tổ chức thành công IMO lần thứ 48 với sự tham gia của 93 nước và vùng lãnh thổ. Việc tổ chức này đã gây ấn tượng rất tốt đẹp với cộng đồng quốc tế, khẳng định trình độ giới toán học Việt Nam đủ sức để thực hiện những công việc có tính chuyên môn cao hàng đầu.
GS Nguyễn Ngọc Hà cũng nhận định khâu tuyển chọn đội tuyển IMO có ý nghĩa quyết định đến thành tích của đội tuyển trên trường quốc tế.
Nhìn chung trong các năm qua, công tác tuyển chọn được đánh giá là khách quan, bảo đảm đúng Quy chế thi được quy định trong các Thông tư. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần nhìn thẳng sự thật là vẫn cần làm tốt hơn nữa trong khâu tuyển chọn đội tuyển IMO, sao cho đội tuyển phải là tập hợp của 6 thành viên ưu tú nhất về toán học của học sinh THPT Việt Nam.
“Về vấn đề này, chúng tôi xin luôn được lắng nghe và tiếp thu những ý kiến, giải pháp để có thể làm được tốt hơn nữa”, GS Nguyễn Ngọc Hà chia sẻ.
Nói về một số định hướng chung trong thời gian sắp tới, theo ông Nguyễn Ngọc Hà, từ khóa của công tác tổ chức thi chọn học sinh giỏi quốc gia là bảo đảm những học sinh giỏi nhất được tuyển chọn vào đội tuyển quốc gia tham dự vào các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế.
Để làm được điều này, tổ chức kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic tiếp cận dần với nội dung và hình thức thi của khu vực và quốc tế.
Cùng với đó, đổi mới, tăng cường huy động cán bộ, giáo viên giỏi toàn quốc giới thiệu để phục vụ cho việc ra đề thi nhằm nâng cao chất lượng đề thi của kỳ thi. Thực hiện đồng bộ các giải pháp coi thi, chấm thi các vòng thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia bảo đảm khách quan, trung thực, đánh giá đúng trình độ học sinh.
Đồng thời, lựa chọn và phát huy tốt hơn nữa vai trò của cơ sở chủ trì tập huấn, năng lực và vai trò của các thầy cô dẫn đoàn bởi đây là khâu cuối cùng quan trọng trong sân chơi thi đấu thành tích cao.
Tại hội thảo, từ kết quả, các bài học sau 50 năm Việt Nam tham dự IMO, các đại biểu đã trao đổi, chia sẻ để Việt Nam duy trì, nâng cao thành tích Toán trên sân chơi quốc tế và giải pháp phát triển bền vững, sâu rộng phong trào học Toán.

Cục Quản lý chất lượng.