Dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư số 04/2016/TT-BGDĐT ngày 14/3/2016 về kiểm định chương trình đào tạo đại học và cao đẳng sư phạm có gì mới?

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư Quy định về kiểm định chất lượng chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học (Dự thảo Thông tư), thay thế Thông tư số 04/2016/TT-BGDĐT ngày 14/3/2016 (Thông tư 04) và các Thông tư có liên quan.

Sinh viên đại học (Ảnh minh hoạ)

Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng ban hành kèm theo Thông tư 04 được xây dựng dựa trên bộ tiêu chuẩn đánh giá chương trình đào tạo phiên bản 3.0 của Tổ chức Mạng lưới bảo đảm chất lượng các trường đại học ASEAN (AUN-QA). Khi AUN-QA cải tiến bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo phiên bản 3.0 lên phiên bản 4.0, Việt Nam cần cập nhật để vừa phù hợp trong điều kiện của Việt Nam vừa bảo đảm sự hội nhập quốc tế và khu vực, nhất là trong thời gian Bộ GDĐT xây dựng báo cáo tham chiếu Khung trình độ Quốc gia của Việt Nam với Khung tham chiếu trình độ ASEAN và sửa đổi bổ sung khung trình độ quốc gia Việt Nam trong năm học 2024-2025.
Dự thảo Thông tư đã tích hợp các hướng dẫn chuyên môn và biểu mẫu vào các phụ lục kèm theo. Bộ tiêu chuẩn trong Dự thảo Thông tư gồm 8 tiêu chuẩn và 52 tiêu chí kèm theo Phụ lục - Hướng dẫn đánh giá tiêu chí và Phụ lục - Các biểu mẫu. So với Thông tư 04, Dự thảo Thông tư mới đã rút gọn từ 11 tiêu chuẩn xuống 08 tiêu chuẩn, khắc phục được sự chồng chéo về tiêu chí khi đánh giá theo Thông tư 04.
Dự thảo Thông tư quy định 10 tiêu chí điều kiện là các tiêu chí bắt buộc để chương trình đào tạo đạt tiêu chuẩn chất lượng. Đây là quy định đang được một số tổ chức kiểm định nước ngoài áp dụng (tổ chức FIBAA); quy định này cũng phù hợp với bối cảnh và thực trạng xây dựng và phát triển chương trình đào tạo tại Việt Nam hiện nay. Kết quả phân tích kiểm định chất lượng của hơn 1,2 nghìn chương trình đào tạo được đánh giá theo tiêu chuẩn trong nước từ năm 2017 đến nay cho thấy các tiêu chí không đạt (dưới 4 điểm) chủ yếu về thiết kế, xây dựng và đánh giá chương trình như các tiêu chí: TC1.2; TC3.1; TC5.1, 5.3; và TC10.3, 10.6 và TC11.5. Điều này cũng cho thấy việc xây dựng chương trình đào tạo đạt chuẩn đầu ra và việc đánh giá người học; lấy ý kiến phản hồi của các bên liên quan phục vụ cải tiến chất lượng chương trình đào tạo đang là điểm yếu, cần thiết phải có quy định để các trường quan tâm thực hiện.
Dự thảo Thông tư thay đổi cách đánh giá tiêu chí tiêu chuẩn và chương trình đào tạo phù hợp với thông lệ quốc tế về kiểm định chất lượng. Theo quy định tại Thông tư 04, tiêu chí được chia thành 7 mức từ 1-7; Dự thảo Thông tư hiện tại là đạt và không đạt. Cách tiếp cận đánh giá tiêu chí 7 mức của tổ chức AUN-QA phù hợp với các cơ sở giáo dục đại học của các nước ASEAN và Việt Nam ở giai đoạn xây dựng và đang phát triển hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong. Tuy nhiên, cách tiếp cận này không phổ biến trong kiểm định chất lượng nhiều quốc gia và của các tổ chức kiểm định quốc tế. Hiện các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam đã thực hiện kiểm định đến chu kỳ 2 và có hơn 10 năm kinh nghiệm triển khai hoạt động kiểm định chất lượng đại học, nên việc điều chỉnh cách đánh giá là phù hợp.
Dự thảo Thông tư sửa đổi bổ sung quy định để mở rộng quyền đối với các tổ chức kiểm định trong việc phát triển các công cụ đánh giá ngoài. Bộ GDĐT ban hành tiêu chuẩn đánh giá chất lượng, quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục. Trên cơ sở bộ khung 8 tiêu chuẩn 52 tiêu chí do Bộ GDĐT ban hành, các tổ chức kiểm định được xây dựng hướng dẫn chuyên môn, các tiêu chí tích hợp đánh giá các chương trình đào tạo thuộc ngành chuyên sâu đặc thù theo quy định của Chính phủ. Các quy định mới này phù hợp với nguyên tắc độc lập trong hoạt động kiểm định của các tổ chức kiểm định trong nước được quy định tại Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học hiện hành. Quy định này cũng giúp các tổ chức kiểm định trong nước đáp ứng yêu cầu (tiêu chí) của các tổ chức bảo đảm chất lượng quốc tế (Tổ chức AQAN, EQAR …) khi đăng ký tham gia hoạt động đánh giá ngoài của các tổ chức này.
Dự thảo Thông tư sửa đổi một số quy định về hình thức đánh giá, số lượng, thành phần của đoàn đánh giá ngoài, các phiên họp hội đồng và việc số hoá minh chứng, phù hợp với xu thế phát triển và yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục. Điều chỉnh các quy định liên quan đến yêu cầu đối với kiểm định viên tham gia đoàn đánh giá ngoài, trách nhiệm của trưởng đoàn, thư ký đoàn, giám sát đoàn, thực tập viên, thành viên hội đồng kiểm định phù hợp với thực tế.
Đồng thời, Dự thảo Thông tư quy định rõ trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong việc tự đánh giá đạt chuẩn chương trình đào tạo, cam kết bảo đảm chất lượng trong duy trì ngành, nhằm giảm bớt các công việc mang tính “hành chính”, để kiểm định viên phát huy tinh thần của kiểm định chất lượng đó là tư vấn và hỗ trợ. Quy định rõ trách nhiệm của các đơn vị có liên quan thuộc Bộ GDĐT và việc phối hợp giữa các đơn vị trong hoạt động bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục.
Việc tích hợp vào Dự thảo Thông tư Phụ lục II - Hướng dẫn đánh giá tiêu chí (được xây dựng theo nguyên lý và theo định hướng PDCA) không chỉ có ý nghĩa trong việc giúp kiểm định viên kiểm tra cách cơ sở đào tạo vận hành, hoạt động để tạo ra minh chứng mà còn giúp cho các cơ sở giáo dục đại học trong hoạt động tự đánh giá và bảo đảm chất lượng bên trong. Hướng dẫn không còn đưa ra các yêu cầu liên quan đến việc ‘có minh chứng’ một cách hình thức để hạn chế việc đối phó để có minh chứng cung cấp cho đoàn đánh giá ngoài.
Theo Dự thảo Thông tư, số biểu mẫu, số trang trong báo cáo tự đánh giá, báo cáo đánh giá ngoài... đều giảm so với quy định trước đây
Dự thảo Thông tư sau khi được ban hành sẽ thay thế Thông tư 04, Thông tư 38 và bãi bỏ các Thông tư quy định tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo một số ngành đặc thù do quy định của các Thông tư này không tương thích với quy định hiện hành về cách đánh giá tiêu chí, tiêu chuẩn và chương trình đào tạo.

Xem dự thảo thông tư >>> tại đây.

Cục Quản lý chất lượng.